کمبود ویتامین دی
مقدمه :
کمبود ویتامین دی به صورت آشکارا در کودکان به صورت کاهش سطح کلسیم ویا فسفر ، راشیتیسم و نرمی استخوان و در بالغین به صورت نرمی استخوان خودش را نشان میدهد. کمبود تحت بالینی این ویتامین بیمار را در معرض خطر پوکی استخوان ، افتادن و حتی شکستگی قرار می دهد. این کمبود در فصل زمستان شایعتر است . بنابراین تشخیص و درمان کمبود این ویتامین برای بهبود عملکرد سیستم اسکلتی عضلانی و حتی سیستم ایمنی و قلب و عروق بسیار پر اهمیت است .
علت :
دلایل مختلفی برای کاهش سطح این ویتامین وجود دارد که شامل :
- کاهش دریافت یا کاهش جذب این ویتامین
- در معرض نورخورشید قرار نگرفتن
- افزایش تخریب کبدی
- کاهش تولید داخل بدنی ویتامین
گروههای در معرض خطر:
- افراد با پوست تیره
- افراد با اضافه وزن و چاقی
- مصرف داروهایی که متابولیسم ویتامین دی را افزایش می دهد مانند فنی توئین
- بستری شدن در بستربرای طولانی مدت
- محدودیت دریافت نور آفتاب به دلیل پوشاندن کامل بدن و مصرف ضد آفتاب
- اختلال جذب به دلیل بیماریهای روده مثل بیماریهای التهابی روده و سلیاک
چه کسانی را از نظر کمبود ویتامین دی ارزیابی کنیم :
افرادی که فاکتورهای خطر برای کمبود دارند را بررسی می کنیم .
علایم بالینی کمبود ویتامین دی چیست :
علایم بالینی بستگی به شدت و مدت کمبود این ویتامین دارد.
بیشتر بیماران با کمبود خفیف تا متوسط ( 15 – 20 ng/ml ) بدون علامت هستند . در این بیماران سطح کلسیم و فسفر نرمال می باشد.
بیماران با کاهش شدید سطح این ویتامین در ارزیابی تراکم استخوان نشانه های پوکی استخوان را دارند و در معرض شکستگی استخوانی هم هستند.
در کمبود شدید وطولانی ویتامین دی ، کاهش جذب روده ای کلسیم و فسفر رخ می دهد و به علت کاهش سطح کلسیم ، افزایش فعالیت غده پاراتیروئید رخ می دهد که نتیجه آن برداشت کلسیم از استخوان ها و ایجاد پوکی استخوان است .علائم همراه در این حالت درد استخوانی ، ضعف عضلانی ، شکستگی و مشکل در راه رفتن می باشد .
نحوه درمان :
برای درمان کمبود این ویتامین بر حسب شرایط بیمار و در نظر گرفتن اینکه بیمار باردار است یا خیر ، بیماری مزمن کلیوی ، مشکل سوجذب ،بیماری پرکاری پاراتیروئید اولیه دارد یا خیر ، دارو با دوز مناسب تجویز می شود.
حتما باید پس از تجویز دارو ، پاسخ به درمان بیمار با آزمایش سطح ویتامین چک شود.