کیست تخمدان چیست؟
تخمدانها قسمتی از دستگاه باروری زنان هستند که در ناحیه لگن در دو طرف رحم چسبیده اند.کار تخمدانها تولید تخمک و همچنین هورمون می باشد.
بیشتر زنان در طول زندگی حداقل یکبار به کیست تخمدان مبتلا می شوند.این کیستها به صورت کیسه ای پر از مایع یا توده ای سفت در تخمدان دیده می شوند. در بیشتر مواقع کیستها بدون درد و بدون علامت هستند.اغلب آنها بدون درمان و به صورت خودبخود بهبود پیدا می کنند.همچنین در بررسیهای سونوگرافی ابتدای بارداری کیست تخمدان ممکن است تشخیص داده شود.
یک کیست زمانی دردسر ساز می شود که از بین نرود یا بزرگتر شود و یا در سونوگرافی اولیه نمای کیستهای پاتولوژیک را داشته باشد.
علائم کیست تخمدان :
بیشتر کیستها بدون علامت هستند و در صورت داشتن علامت به صورت احساس فشار و حالت نفخ شکم و درد در شکم خودشان را نشان می دهند.درد می تواند به صورت واضح یا مبهم باشد. در بعضی مواقع کیست نیاز به توجه و بررسی سریع دارد . در صورت بروز علائم زیر سریعا به پزشک باید مراجعه شود:
1.درد شدید و ناگهانی شکم
2.تب و درد شکم
3.سرگیجه و کاهش هوشیاری
4.تنفس و نبض سریع
این علائم نشان دهنده عارضه دار شدن کیست تخمدان می باشد که نیاز به بررسی سریع دارد.
تشخیص کیست تخمدان :
کیستها می توانند موقع معاینه لگنی لمس شوند و تائید تشخیص با سونوگرافی است .در بعضی مواقع برای بررسیهای بیشتر لازم به انجام سی تی اسکن یا ام ار ای می شویم.
در کناراقدامات تصویربرداری,در موارد لازم آزمایش خون برای تشخیص و بررسی بیشتر از بیمار گرفته می شود.
انواع کیست تخمدان :
کیستها به دو دسته فیزیولوژیک و غیر فیزیولوژیک تقسیم می شوند.
کیستهای فیزیولوژیک :
کیستهایی هستند که در طول سیکل ماهیانه در اثر رشد فولیکول و روند تخمک گذاری به وجود می آیند و شامل کیستهای فولیکولار و لوتئال می باشند.
در هر ماه تخمدانها یک تخمک آزاد می کنند . این تخمک در داخل یک کیسه کوچک به اسم فولیکول رشد می کند وبعد از اینکه تخمک آماده شد , فولیکول پاره می شود و تخمک از آن آزاد می شود .اگر این کیسه پاره نشود سبب تشکیل کیست فولیکولار می شود و اغلب ظرف 1 تا 2 ماه از بین می رود.
بعد از اینکه تخمک آزاد شد , اگر بارداری صورت نگیرد ,فولیکول خالی دچار چروکیدگی می شود و از بین می رود . ولی در بعضی مواقع این روند از بین رفتن اتفاق نمی افتد و کیست کورپوس لوتئوم درست می شود .البته اغلب آنها هم خودبخود بهبود پیدا می کنند . این کیستها دارای رگهای خونی زیادی هستند و در صورت رشد سریع می توانند سبب درد شکم شوند و یا اینکه در صورت پارگی باعث خونریزی داخل شکم و درد شکم و نیاز به اقدامات بیشتر شوند.
کیستهای غیر فیزیولوژیک :
این دسته از کیستها لزوم بررسی تشخیصی با روشهای تصویربرداری و آزمایشگاهی بیشتری دارند.شامل کیستهای درموئید , اندومتریوز , تخمدان پلی کیستیک , کیستهای مشکوک به بدخیمی می باشند.
درمان کیست تخمدان :
درمان کیست تخمدان بر اساس سن بیمار , تعداد فرزند , نمای کیست تخمدان در روشهای تصویربرداری ,جواب آزمایشات , همچنین علائم بیمار و سابقه خانوادگی از نظر بد خیمی ها به روشهای مختلف زیر انجام می شود.
1.تحت نظر گرفتن بدون درمان داروئی
2.درمان داروئی
3.عمل جراحی ( لاپاروسکوپی و لاپاروتومی )